Petra Quaedvlieg

Limburger, kom uit je bubbel

MAASTRICHT – ‘De vraag is niet: wie zijn wij? De vraag is: wie willen we zijn.’ Aldus NRC-columnist Bas Heijne in Staat van Nederland, zijn pleidooi in de aanloop naar de verkiezingen. Heijne pleit in zijn boekje voor een nieuw engagement, voor een streven van politici en burgers om verder te kijken dan de partijprogramma’s en in debat te gaan met mensen buiten je eigen groep, je eigen bubbel. Nu de verkiezingen naderen zou ik de vraag van Heijne op Limburg willen betrekken. De vraag is niet: wie of wat is Limburg(s)? De vraag is: wie of wat willen we als Limburgers zijn?

Zelfbewuster

Toen ik zelf, Heerlenaar, na vijfentwintig jaar omzwervingen in de Randstad, Afrika en China vier jaar geleden neerstreek in Maastricht, kwam ik terecht in een veel opener, internationaler en zelfbewuster Limburg dan ik verwachtte. Ik geef les aan internationale studenten, mijn kapper is Roemeens, die van mijn eega Syrisch, bij de Albert Heijn om de hoek wordt in het Engels en Duits gekletst en van de nieuwe vrienden en kennissen die ik heb gekregen spreekt een deel Engels of met een harde g. In overleg, valt me op, laten mensen hun stem gelden en geven unverfroren hun visie of mening.

Maar wat zegt dit eigenlijk? Dit zegt toch vooral dat ik een goed opgeleide kosmopoliet ben die zich begeeft in kringen van gelijkgezinden. In Mariaberg zul je me niet snel tegenkomen, noch op de Heerlerbaan of in Venlo-Noord. De nieuwe, 21ste eeuwse Limburger bestaat dus niet; ‘de’ Limburger heeft wat mij betreft nooit bestaan. Dat er een vastomlijnde Limburgse identiteit zou zijn die Limburgers samenbrengt, verenigt, is niet alleen een illusie, maar vooral nogal onvruchtbaar.

Bedding

Beter lijkt het me om een voorstel te doen voor wat we nastreven in Limburg. Hoe creëren we een bedding waarin iedereen zich gezien voelt? Want dat er grote groepen zijn die zich ongezien weten, miskend voelen, hoef ik niemand te vertellen. Wat gaat dit betekenen? Gaan we straks opnieuw het voortouw nemen in de PVV-stem, zoals in 2010, toen een op de vier Limburgers op Wilders stemde?

Op miskenning – een karakteristiek die direct is terug te leiden tot de geschiedenis van de provincie – hebben Limburgers allang geen patent meer. ‘Steeds meer mensen,’ schrijft Heijne in Staat van Nederland, ‘met heel verschillende achtergronden hebben het gevoel dat ze door de samenleving niet als volwaardig worden gezien, dat ze niet echt mee mogen doen, of dat er op hen wordt neergekeken.’ Het stemrecht, partijprogramma’s gaan daar geen verandering in brengen. Wat dan wel?

Vorig jaar liep er rond deze tijd in Maastricht een opmerkelijk project: Common Carnaval, een tijdelijke carnavalsvereniging, opgericht om nieuwkomers in de stad, van studenten tot vluchtelingen, actief te verbinden met bewoners. Er vond onder meer een ontmoeting plaats tussen vluchtelingen uit de ‘Raad van Elf’, onder wie de Syrische Prins Ali, en leden van Buurttheater Mariaberg. Over en weer werden de gevoelens op tafel gelegd, werd het hart gelucht – van de werkloosheid en armoede in Mariaberg en de argwaan tegen asielzoekers tot de angst van vluchtelingen om voor crimineel te worden aangezien. Zoals een van de leden van het Buurttheater opmerkte: ‘Je spreekt elkaar niet, he? Wij worden gebombardeerd met negatieve beelden van asielzoekers, maar we zien nu dat het gewone mensen zijn.’

Oneens

Het antwoord ligt in ontmoetingen met mensen voor wie je angst, afkeer voelt. Mensen die anders denken dan jijzelf. Dat vraagt inlevingsvermogen en moed, meer moed dan ‘zeggen waar het op staat’. Ik stel voor dat iedereen voor 15 maart zorgt voor een ontmoeting met iemand die je totaal niet ziet zitten, met wie je het volslagen oneens bent. Praat met iemand die alle politici zakkenvullers vindt en al jaren niet meer stemt. Zoek een bijeenkomst op van (oud)vluchtelingen en informeer naar de toekomstplannen van een Syrische jongere. Loop naar een groepje jongeren in een wijk waar je nog nooit geweest bent en vraag eens naar hun dromen. We hebben nog een paar weken.

Noot – Petra Quaedvlieg is schrijver, journalist en docent. Ze werkte zestien jaar als correspondent in Zuid-Afrika en China. Ze is de initiatiefnemer van Story-Line Maastricht, een organisatie die schrijvers, journalisten en filmmakers bij elkaar brengt.